Amersfoort in de Tweede Wereldoorlog

De Algemene mobilisatie van het Nederlandse leger wordt afgekondigd. Dit geschiedt vlug en ordelijk. Het volk blijft kalm. De Mogendheden zijn nog steeds aan het onderhandelen, doch de hoop dat de vrede bewaard zal blijven vermindert. ‘k Heb een tijdje aan het station het aankomen der duizenden soldaten gadegeslagen. Alles…Read More

’s Morgens tussen 4 u en 4 ½ uur wekt mijn vrouw mij. Afweergeschut en mitrailleurs in alle delen van Amersfoort in volle actie. Door ’t raam van onze slaapkamer zien wij 10 vliegtuigen tegelijk in de lucht. H. Blijdenstijn (57 jaar)   Foto: krant 10 mei 1940 (Archief Eemland)

De evacuatie vordert thans snel; treinen van geweldige lengte vertrekken snel na elkaar. De stad wordt angstwekkend stil. …….Hele wijken stonden in de rij met pak en zak te wachten op vrachtwagens naar ’t station voor de bagage. De buurman als een poldergast met een dubbele tijkzak over den schouder,…Read More

Overigens krijgen we…geregeld door welke bons voor een bepaalde komende periode geldig zijn voor  het kopen van onder distributie gestelde artikelen. W.J. Vaatstra (60 jaar)   Foto 1: Distributiestamkaarten en –bonnen (Museum Flehite) Foto 2: Kookboekjes om met beperkt beschikbare levensmiddelen te kunnen koken, 1940-1942 (particulier bezit)

Op ‘verzoek’ van den NSB – provinciale Commissaris Müller hebben alle gemeenten in Utrecht bij de ingangen tot de gemeenten en kommen borden geplaatst met het opschrift: ‘Joden niet gewenst’. Alleen de stad Utrecht en Amersfoort hebben geweigerd er aan te voldoen. (H.Blijdenstijn 58 jaar)   Foto: Op de gemeentegrens…Read More

Eerste groep van in totaal meer dan 30 duizend gevangenen arriveert in het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort, PDA of Kamp Amersfoort.   Foto: Wegwijzer naar Kamp Amersfoort, 1941-1945 (Nationaal Monument Kamp Amersfoort)

Van ooggetuigen hoorde ik dat hier 27 dezer ong. 200 Russen (anderen spreken van Slovaakse communisten) per trein zijn aangekomen en lopende overgebracht naar het concentratiekamp bij Oud-Leusden. De aanblik was verschrikkelijk. Heel donkere typen, gehuld in lompen, barrevoets, verwaarloosd, vuil, sommigen meer dood dan levend, de een steunende op…Read More

Artikel 1: Een jood, die zich in het openbaar vertoont, moet een jodenster dragen. (Bekendmaking … over de kenteekening van de Joden in Nederland, alle kranten)   Foto 1.: Fietje van Tijn (l) en haar vriendinnetjes Rodi Polak en Emy Neeter, mei 1942 (Museum Flehite).

Wij maken ons …in gereedheid om donderdag 15 april te vertrekken, voorlopig naar Amsterdam, en dan? Wij weten het niet. Wellicht verdreven naar een onbekend oord. Zullen wij nog terug komen. Wij weten het niet, zullen maar hopen van wel. Jules Frank (57 jaar) Amersfoort is nu ‘Jodenvrij’. Een maand…Read More

Van de spoorwegstaking kan gezegd worden dat ze volkomen algemeen is. Alles ligt stil en de overwegen zijn onbewaakt. W.J. Vaatstra (63 jaar)   …dat de spoorwegstaking de Wehrmachtsbewegingen ernstig belemmert, al wordt [door de Duitsgezinde kranten] ons steeds voorgehouden, dat niet de Duitsers, maar alleen onze voedselvoorziening door deze…Read More

Bommenwerpers!!! Opeens kwamen er weer vliegtuigen over. Een geweldig geloei. We renden een huis binnen en ik keek achterom en zag een regen van zwarte dingen. Opeens een klap en het regende kalk en allerlei ander spul. Ons hele hoofd zat vol. Ik dacht dat die bommen in het Soesterkwartier…Read More

Op de zolder van bakkerij Vonk aan de Langestraat heeft het verzet een illegale telefooncentrale aangelegd. Overdag waren we met z’n vieren die het deden, mijn zus en twee vriendinnen. We hadden nachtdienst om de beurt. Soms was er de hele dag contact. Dan moesten wij berichten [van het Amersfoortse…Read More

Ondanks de met een dikke laag slijksneeuw bedekte wegen en een stijf grijze lucht, waaruit steeds door natte sneeuw valt, zijn er nog honderden, vermoedelijk wel duizenden, vrouwen en meisjes op stap om levensmiddelen. De gehele dag door, van ’s morgens heel vroeg, tot bijna 20 uur ’s avonds (aanvang…Read More

Toen zei juffr. Brouwer dat er 10 jongens uit het kamp waren doodgeschoten op de Appelweg, bij het kerkje. Ze liggen er nog. Ik mag er niet heen, wat ik trouwens ook niet zou willen want dat blijft je je hele leven bij. Bep van den Born (14 jaar)  …Read More

Ik dank God dat aan de door u geleden ellende een einde komt. Loes van Overeem (38 jaar)   Met het einde van de oorlog in zicht, dragen de Duitsers op 19 april 1945 Kamp Amersfoort over aan Loes van Overeem van het Rode Kruis. Als nieuwe kampcommandante spreekt Van Overeem de…Read More

De Duitse troepen in Nederland hebben gecapituleerd. We hoorden nog telkens schieten, in de stad en zo. Er kwamen er een paar uit de stad en die zeiden, dat de moffen en de ondergrondse aan het vechten ware. De ondergrondse heeft het verloren, er zijn nog enkele slachtoffers gevallen ook.…Read More

‘Honderden kaalgeknipte koppen, gezichten met diepe, harde lijnen. Dat waren de kerels waarin de Duitschers niets hadden kunnen breken.’ Dat schrijft oorlogscorrespondent Tom van Beers, die samen met fotograaf Willem van de Poll op 7 mei 1945 Kamp Amersfoort binnenrijdt. Zij rijden mee met een kleine colonne voertuigen van een…Read More

Toen zijn we door de Breestraat naar de Markthal gegaan en daar was het zo druk. Daar zaten NSB’ers in en sommige kregen een kale kop. Ze werden binnen verhoord, en toen buiten door langs de mensen heen, naar het andere gebouw gebracht. Als er een naar buiten kwam, een…Read More

In Amersfoort zijn thans 12.000 Canadezen. W.J. Vaatstra (64 jaar)   Foto: Borden op de Varkensmarkt wijzen naar Canadese legeronderdelen, onderkomens en clubs, ca juli 1945 (foto Leo Breijer / Archief Eemland). Plattegrond van Amersfoort voor Canadese militairen, 1945.

Jules Frank (1886) woont met zijn vrouw Flora aan de Johannes van Dieststraat 13 en werkt in een Joodse slagerij. Hij is actief binnen de Joodse gemeenschap en bestuurslid van de Oranjevereniging. In zijn dagboek beschrijft hij het wel en wee van de Amersfoortse Joden vanaf 16 augustus 1942, wanneer…Read More

Nel Vonk (1926) woont samen met haar oudere zus Bep boven de banketbakkerij van haar vader in de Langestraat 87. Haar vader is fel anti-Duits: hij biedt onderdak aan onderduikers en helpt het verzet. In 1944 wordt er een geheime telefooncentrale aangelegd op zolder, zodat verschillende verzetsgroepen contact met elkaar…Read More

Bep van den Born (1931) woont met haar vader, moeder en twee zusjes en een broertje aan de Van Oldenbarneveltlaan 28. Haar vader is predikant van de Gereformeerde Kerken (vrij gemaakt). Ze begint met haar dagboek op 17 september 1944, als de Geallieerden beginnen met Operatie Market Garden bij Arnhem.